Wijn, herfstkleuren en kastelen: de pracht van de Pfalz

Het is fris, vroeg in de morgen. De nachten zijn koud vergeleken met vorige week in Toscane, waar het afgelopen maand nog zomers warm was. Hier in de Pfalz is het echt herfst. De lage ochtendzon schijnt door de spinnenwebben die vol hangen met dauwdruppels; mist trekt slierten langs de heuvels. De natuur laat eerst nog even haar mooiste kleuren zien voordat ze de bladeren afgooit. Het glooiende landschap biedt aansprekende vergezichten. 

Goudgele wijnranken steken af tegen groene heuvels. Daar dwars doorheen slingert de wijnroute, die wij rijden van zuid naar noord. Op de terugweg uit Zuid-Europa is het een prima tussenstop en een uitstekende kans om de jachtige Autobahn vol vrachtverkeer te mijden. 

Onze eerste stop is vlak bij de Franse grens bij de Deutsche Weintor in het dorp Schweigen-Rechtenbach. Dit is het zuidelijke beginpunt van de Deutsche Weinstraße, die 85 kilometer verderop eindigt bij Bockenheim. De Deutsche Weintor, een achttien meter hoge poort uit 1936, is uitgegroeid tot het landmark van Rheinland-Pfalz. 

Fotogeniek landschap 

Het klimaat van deze regio heeft iets mediterraans. Het is milder dan gebruikelijk op deze breedtegraad en met gemiddeld veel meer zonuren, hetgeen de vegetatie ten goede komt. Het landschap en het weer nodigen dan ook uit tot buitenactiviteiten. Dus hop, de wandelschoenen aan en op pad. 

We doorkruisen wijngaarden en passeren landerijen. Heuvel op, heuvel af, het is soms best pittig. Zodra we weer in de buurt van een openbare weg komen, ontmoeten we mensen die even de hond uitlaten of tijd nemen voor een selfie tussen de gele bladeren. 

Fotogeniek is het landschap zeker, maar ook de dorpjes met de vakwerkhuizen, oude straatjes en vele wijnhuizen zijn een stop waard. Wanneer je meerdere dagen achtereen wilt wandelen, kun je de hele route van honderd kilometer in vijf etappes afleggen van Bockenheim tot Wissembourg.

Liever op de fiets? Dan biedt de wijnstraat een goed aangegeven route van 97 kilometer. Elke laatste zondag in augustus is de wijnstraat afgesloten voor gemotoriseerd verkeer en vindt de jaarlijkse Raderlebnistag plaats. Je mist dan wel de herfstkleuren. 

Veroveringen 

We bekijken Bad Bergzabern, een van de schilderachtige dorpjes onderweg. Het is buiten het hoogseizoen, dus de camper op het dorpsplein parkeren is geen probleem. Het centrum staat vol vakwerkhuizen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Het Gasthaus zum Engel is het meest prominente gebouw, daterend uit 1579.  

Ook het slot van Bad Bergzabern ligt in het centrum. Het is ooit bewoond geweest door de hertogen van Pfalz-Zweibrücken. Tegenwoordig doet het dienst als gemeentehuis. De twee ronde torens waren vroeger voorzien van kanonnen en er was een slotgracht ter verdediging. Brand en verwoesting door veroveringen hebben het slot geteisterd, maar telkens werd het weer gerestaureerd. 

We vervolgen onze weg en genieten van de uitzichten over de eindeloze rijen wijnranken. We pauzeren om het panorama beter op ons te laten inwerken onder het genot van zelf gezette koffie. Heerlijk, gewoon even stoppen waar je wilt en je huis heb je altijd bij je. We zien meerdere campers passeren die de route kennelijk ook gevonden hebben. 

Grootste wijnvat

De volgende stop is het Hambacher Schloss in de buurt van Neustadt. Het ligt statig op een heuveltop en biedt majestueus zicht over de Pfalz. Het kasteel werd de bakermat van de Duitse democratie nadat er in 1832 een zesdaagse protestmanifestatie werd gehouden voor nationale eenheid en vrijheid.

Reden was de onderdrukking van de Pfalze bevolking door het toenmalige Beierse bestuur. Protesteren was destijds verboden en zo noemden de organisatoren het een volksfeest. Aan de voet ligt het uitgestrekte wijngebied rondom Hambach. 

Het is niet het enige kasteel langs de wijnroute. Zo ligt bij Annweiler am Trifels boven op de Sonnenberg de middeleeuwse Reichsburg Trifels. De Sonnenberg kent drie toppen en daar vind je nog de ruïnes van twee andere burchten.

Het grootste wijnvat ter wereld staat in Bad Dürkheim, een van de bekendste attracties van de wijnroute. Bad Dürkheim ligt aan de rand van het Pfälzerwald en dankt z’n populariteit aan het genoemde wijnvat met een diameter van 13,5 meter en een volume van 1,7 miljoen liter. 

Een beroemde wijnmaker liet het in de jaren 30 van de vorige eeuw bouwen als een monument. Het is echter nooit gevuld geweest met wijn of wat voor vloeistof dan ook. In het vat bevinden zich een wijnbar en restaurant met een kaart vol lokale specialiteiten. 

Gezonde zeelucht 

Het stadje Bad Dürkheim is zelf ook leuk om te bezoeken dus flaneren we door de straatjes, vinden een leuk verwarmd terras en bestellen een glaasje wit. De gevels in pastelkleuren geven het geheel een gezellig aangezicht. Het ‘Bad’ duidt op de status van een plek waar je kunt kuren. In het Kurzentrum zou het thermale water heilzaam zijn bij gewrichts- en spierklachten. 

Bezienswaardig is ook het Gradierwerk, met 333 meter de langste van Duitsland. Het zoute bronwater sijpelt langs het sleedoornhout en na verdamping geeft het een gezonde ‘zeelucht’. Een Gradierwerk is een oude methode om bronwater met een lagere zoutconcentratie toch geschikt te maken voor de verwerking van keukenzout in de zoutziederij. Het is een lange zeer dikke huizenhoge muur van stro of in dit geval dus van sleedoorn. 

Opgravingen 

Direct aan de Bundesstrasse 271 tussen Wachenheim en Friedelsheim bezoeken we een opgraving van de Romeinse Villa Rustica. We parkeren op de parkeerplaats en volgen de bordjes naar de entree. De bijna complete Villa Rustica is van grote culturele waarde en geeft ons enig inzicht over leven en werken in de tijd van de Romeinen. Archeologen hebben geduldig de hele binnenplaats blootgelegd. 

We wandelen langs de opgravingen en stenen resten en laten onze fantasie te vrije loop. We zien paard-en-wagens die af en aan rijden en Romeinse feesten met druiventrossen die liggend worden verorberd.

Wie had toen gedacht dat jaren later een camper over de wijnstraat zou toeren, langs de Villa Rustica, om terug naar huis te keren met een doos Riesling en Pinot Gris en vooral: een ervaring rijker.