Hoe ga je als reiziger om met de leerplicht en thuisonderwijs?

Bernadet Heimans

Vanlife niet geschikt voor kinderen? Juist wel, vinden Fleur en Michael. Zij doen het al jaren. Het jonge gezin reist de hele wereld over en de kleine avonturiers Julie (7) en Given (5) groeiden op on the road. Inspirerend, jaloersmakend maar ook wel enigszins complex met leerplichtige kinderen. Ik vroeg Michael en Fleur daarom naar hun ervaringen met die welbekende Nederlandse leerplicht en de alternatieven voor onderwijs op wielen.

Julie en Given groeiden op in expeditietruck Manfred en leerden zo de wereld kennen.

Jullie reizen met leerplichtige kinderen. Hoe is die keuze tot stand gekomen?

“Haha, dat is ons eigenlijk een beetje overkomen. We hadden in eerste instantie namelijk andere plannen. Toen we fulltime wilden gaan reizen waren onze kids nét 2 en 3 jaar oud. Van de leerplicht was dus nog geen sprake, deze gaat namelijk pas in vanaf het vijfde levensjaar. Een mooi moment om nog een paar jaar te gaan reizen dus. Want het scheelt gewoon een hoop geregel wanneer je vóór het vijfde jaar van je kind op reis gaat. We hadden gepland precies twee jaar te hebben voor de reis die we momenteel maken: Manfred verschepen naar Halifax Canada, naar Alaska rijden en dan helemaal afzakken naar het zuiden. Maar twee weken voor vertrek gooide Corona roet in het eten en is de hele onderneming uiteindelijk twee jaar vertraagd. Waardoor we onze lang verwachte reis inderdaad alsnog met leerplichtige kinderen zijn gaan maken.”

En door deze plottwist moesten jullie dus alsnog noodgedwongen dealen met de leerplicht?

“Precies, wat we hadden willen voorkomen gebeurde dus alsnog. We wisten inmiddels ook dat de kans erg klein was dat een leerplichtambtenaar akkoord zou gaan met onze reisplannen. Kinderen tussen de 5 en 18 jaar oud mogen niet van school gehouden worden voor een vakantie of voor een lange reis. Op een enkele uitzondering na zal een leerplichtambtenaar dit verlof dan ook bijna altijd afkeuren. We kenden inmiddels aardig wat gezinnen waarbij dit niet is gelukt is, zelfs wanneer een van de ouders leerkracht was. Het is gewoon vast gelegd in de wet dat dit niet mag.”

Fleur en Michael kozen ervoor om hun kinderen zelf les te gaan geven.

Hoe hebben jullie dit vervolgens aangepakt?

“De enige optie die ons restte was ons uit te schrijven bij de gemeente. Want wanneer kinderen zijn uitgeschreven, vervalt de leerplicht. Dit hebben we dan ook gedaan. Het is goed om te weten dat uitschrijven bij de gemeente gevolgen kan hebben voor zaken als je zorgverzekering. Zoek dit dus zorgvuldig uit. De consequenties van uitschrijven zijn namelijk van verschillende factoren afhankelijk en voor iedereen dan ook net weer anders. Maar laat je hier niet door ontmoedigen en verdiep je in de mogelijkheden, want die zijn er wel degelijk. Wij hebben na uitschrijving bijvoorbeeld een check laten uitvoeren door de Sociale Verzekeringsbank waardoor we onze Nederlandse zorgverzekering hebben kunnen behouden.”

Een grote stap, je kinderen van school halen en uitschrijven, dat lijkt me best spannend.

“Ja, dat was het ook. Ik, Fleur, heb me hier ook best wel zorgen over gemaakt. De school van Julie en Given benadrukte namelijk dat groep 3 een van de meest belangrijke jaren is. Van alle schooljaren om te missen, zou groep 3 dan ook het meest af te raden zijn. En uiteraard was dit precies het jaar dat we weg wilden gaan. Ik werd daar in eerste instantie enorm onzeker van en ging hevig twijfelen of het allemaal wel een goed idee was. Tegelijkertijd voelden we ook heel sterk dat er nooit een ‘ideaal’ moment voor zulke plannen is. En dat het waarschijnlijk ook alleen maar moeilijker zou worden wanneer de kinderen wat ouder zouden zijn, even anticiperend op het missen van sport en vriendjes bijvoorbeeld. We besloten naar de stem van ons hart te luisteren en er gewoon voor te gaan. En vanaf het moment dat we de knoop hadden doorgehakt voelde het goed.”

Het is fijn als er een leerkracht met je mee kan denken over benodigdheden en aandachtspunten.

Wat zijn de mogelijkheden voor vanlifers met kinderen met betrekking tot onderwijs?

“Afhankelijk van waar je voorkeur naar uitgaat, zijn er verschillende manier waarop je het aan kunt pakken. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om het onderwijs uit te besteden aan een partij als De Wereldschool. Zij verzorgen peuter-, basis en voortgezet onderwijs op afstand. Ze bieden een compleet programma met boeken, onderwijsprogramma en digitale lesmomenten met een leerkracht. Maar veel mensen kiezen er voor om hun kinderen zelf les te geven, dat kan namelijk ook. Wij hebben er uiteindelijk ook voor gekozen om Julie en Given zelf les te gaan geven. Als je die route kiest kun je hier eventueel hulp bij inschakelen. Tessa, van Travelling The Young Ones, is bijvoorbeeld leerkracht én ervaringsdeskundige en ondersteunt en begeleidt gezinnen bij het organiseren en geven van onderwijs op reis.”

Jullie geven Julie en Given dus zelf les. Hoe hebben jullie dat ingericht en welke hulpmiddelen zijn hiervoor beschikbaar?

“Wij hebben lesmateriaal meegekregen van hun school in Nederland. Boeken die we niet konden lenen en extra’s als een rekenrekje, magnetische letterdoos of klikklakboekje hebben we vooraf aangeschaft via de website van Heutink voor Thuis. Zij bieden een groot scala aan educatieve middelen. Wij hebben ook veel baat gehad bij de docentinstructies. Zeker in het begin en wanneer je, net als wij, geen ervaring hebt met het geven van onderwijs is dit echt heel helpend. De eerstehands versies zijn echter prijzig; voor je het weet ben je duizenden euro’s kwijt voor een volledig geïnstrueerd vakkenpakket. In dat geval is de website www.gebruikteschoolboeken.nl een dikke tip, hier wisten wij ze te vinden voor een fractie van het bedrag.  

Wanneer je geen spullen van school mee kan krijgen kun je ervoor kiezen om de methoden die ze op school gebruiken zelf te bestellen. Dit is nog best lastig wanneer je zelf nog niet bekend bent in deze wereld. Ik vond het een puzzel en het is fijn als je daar een leerkracht bij kan betrekken, iemand die bijvoorbeeld een lijstje benodigdheden en aandachtspunten voor je kan opstellen. Ook weet ik dat vrienden van ons het programma Junior Einstein gebruiken voor het onderwijs van hun kinderen. Zelf hebben we hier geen ervaring mee.

Wat we overigens ook een fijn hulpmiddel vinden is het programma Squla. Het is een leuk educatief extraatje, met name omdat de kids het ook echt heel leuk vinden. Het is een app waarmee je kind met alle schoolvakken kan oefenen door middel van quizzen en spelletjes. Geschikt voor peuters tot en met kinderen in groep 8. Leuk én leerzaam en perfect voor die lange rijdagen.”

De docenteninstructies zijn heel helpend geweest in het leren lesgeven.