Verrassingen in het Ruhrgebied

We willen naar de Gaskessel Wuppertal voor een voorstelling rond de schilder Monet. Om er een langer verblijf van te maken, gaan we op zoek naar bezienswaardigheden in de buurt. Voor we het weten hebben zoveel op de planning staan dat het echt niet allemaal in één vakantie past. Op naar Duitsland. 

AJE Duitsland Ruhrgebied Gesenkschmiede Hendrichs Met Camper

Het is begin maart en hoog tijd om weer met de camper eropuit te gaan. Dat de weersverwachting niet best is, mag de pret niet drukken, daar is deze vakantie een beetje op uitgezocht. Geen lange fietstochten en wandelingen, maar vooral veel musea en andere binnenactiviteiten, die veelal met korting of gratis te bezoeken zijn met de RuhrTopCard.

Lichtkunst

Bij vertrek rijden we met de bui mee, dus genieten we de hele weg naar Unna van de regen. Daar bevindt zich het Zentrum für Internationale Lichtkunst in de kelders van een voormalige brouwerij midden in de stad. De uit 1854 stammende brouwerij sloot haar deuren in 1979. Pas jaren later kwam er een lichtmuseum. Met een rondleiding bezoeken we verschillende ruimtes.

Het kleurrijke Zentrum für Internationale Lichtkunst in Unna

Kunstenaars kregen de mogelijkheid om naar eigen inzicht een ruimte in te richten en vaak werd daarbij een link met de voormalige brouwerij gelegd. Leuk voorbeeld is het kunstwerk waar we het woord ‘ik’ zien weergegeven in de verschillende talen die door werknemers in de brouwerij ten tijde van de sluiting werden gesproken. 

De gids geeft uitleg over de verschillende kunstwerken. Geen overbodige luxe, want lichtkunst is soms best wel een beetje ingewikkeld. We wandelen langs en door kunstwerken, soms mogen we er zelfs mee spelen. Er is bewust gekozen om de ruimtes in originele staat te houden, wat een extra dimensie aan het geheel geeft. 

Stalactieten en stalagmieten bewonderen in Dechenhöhle in Iserlohn

Prachtige stalactieten in Dechenhöhle

We overnachten in Iserlohn op camperplaats Seilerblick, zodat we de volgende dag niet zo ver hoeven te rijden voor ons dagje ondergronds. Allereerst is de grot de Dechenhöhle in Iserlohn aan de beurt. We zijn nog maar een paar meter binnen in de in 1868 ontdekte grot en worden al verrast door prachtige stalactieten en stalagmieten. De gids legt alles uit en onze verbeelding maakt overuren. We zien Maria met kind, een orgel, asperges, een bruidstaart en een groentetuintje. Maar wat deze grot echt bijzonder maakt, is de ontdekking van beenderen van de holenbeer, de holenleeuw en andere prehistorische dieren. In het bijbehorende museum zien we deze dieren terug en krijgen we uitleg over het ontstaan van de druipsteengrot.  

We rijden verder naar Ennepetal, waar we de camper installeren op de camperplaats bij het zwembad. We wandelen twee kilometer naar het centrum, want de camper parkeren bij de Kluterthöhle is niet mogelijk. Deze grot heeft een heel andere oorsprong. Hier geen druipstenen, maar vooral fossielen. Hier was 385 miljoen jaar geleden namelijk een tropische zee met een enorm koraalrif, dat zich uitstrekte tot in het huidige Rusland. Het rif heeft zo’n 2.500 jaar bestaan en is toen bedekt en geheel versteend.  

Onze gids vertelt dat de kracht van deze grot vooral zit in wat niet te zien is: de gezonde lucht. Ze weidt uit over de vele mensen die hier komen kuren en sessies met klankschalen beleven. Wij richten ons maar op de versteende stukken koraal en de fossielen. Bijzonder dat je op zo’n korte afstand twee zeer verschillende grotten kunt bezoeken.

De immense ruimte van de Gaskessel

Dan is het oorspronkelijke doel van deze trip aan de beurt: de Visiodrom in de Gaskessel Wuppertal. Onderweg lijkt de neerslag een beetje vast te worden en we zien ook witte heuvels, dat belooft niet veel goeds. De Gaskessel is net als de Gasometer in Oberhausen een voormalige gasopslag voor de toenmalige industrie in het Ruhrgebied. Ook hier is een enorme, hoge, lege ruimte, waar een verdiepingsvloer in is gemaakt. Van hieruit heb je 360 graden zicht op de projectieshow. Het is druk, want de jaarlijks wisselende voorstelling Monet -Rebel en Genie- is na verlenging nu bijna ten einde. We staan buiten al in de rij, maar gelukkig loopt het lekker door. 

Schilderijen van Monet bekijken op het grootste 360°-scherm van Europa

Binnen krijgen we uitleg over het werk van Monet en verderop bij de voorstelling komen al die werken echt tot leven door beweging en geluid. Je mag zitten, staan, lopen of liggen in de immense ruimte, ook de voorstelling een tweede keer beleven is geen punt. Warm is het niet, dus de skywalk bewaren we voor een volgend zomers bezoek. Eenmaal op de camperplaats in Wuppertal zetten we de verwarming lekker hoog.  

De ontwikkeling van de mens

We reizen verder naar het Neanderthal om daar in het museum de ontwikkeling van de mens te bekijken. Niet ver van het museum werd in 1856 een fossiel gevonden van de oermens die daar ongeveer 42 duizend jaar geleden leefde. Een mooi museum met duidelijke uitleg. Na het museumbezoek wandelen we naar de toren de Höhlenblick, die precies op de plek staat waar de botten van de Neanderthaler zijn gevonden. 

In het Neanderthal Museum zie je hoe mensen vroeger leefden

De toren heeft als dak en herkenningspunt de schedel van de Neanderthaler. Naar boven lopen gaat verrassend makkelijk, alhoewel je daardoor wel veel meters moet maken. Boven zien we de gevonden botten en geven virtuele telescopen een beeld van 42 duizend jaar geleden.  

Solingen: scharen en messen 

We overnachten op de camperplaats in Solingen: de stad van de messen. We nemen de fiets naar LVR-Industriemuseum Gesenkschmiede Hendrichs. Als we het gebouw betreden, herkennen we meteen de geur van een metaalfabriek. In deze in 1886 opgerichte fabriek werden honderd jaar lang matrijzen gemaakt waarmee heel veel scharen geproduceerd werden. Na de sluiting werd alles gelaten zoals het was en werd de fabriek een werkend museum. We zien de werkbanken, persen en freesmachines en horen de valhamers en aandrijfriemen.  

Met rare bril Essen verkennen

Inmiddels zijn we beland op camperplaats Gesundheidspark Nienhausen in Gelsenkirchen. Per fiets gaan we naar Essen, want we hebben kaartjes voor een bijzondere stadswandeling. Met mobiele telefoon en een zogenoemde mixed reality-bril wandelen we door de binnenstad van Essen. Door deze bril kunnen we zien waar we lopen, maar we zien ook verschillende projecties uit vroegere tijden. Het verhaal neemt ons mee naar 1887 als de grote industrieel Alfred Krupp net is overleden, een man met een groot hart voor Essen. Hem wordt de laatste eer bewezen, maar de bewoners zijn ook druk bezig om de stad Essen nog verder te ontwikkelen.  

Het Grillo-Theater Essen© Wiki05 (CC0) via WikiMedia Commons

We zien oude gebouwen, bezoeken een markt, turen door vensters en belanden in de kroeg waar het idee voor het nog steeds bestaande Grillo-Theater wordt geboren. Het is best wel een vreemd gezicht om zoveel mensen met zo’n rare bril door de stad te zien lopen, dus tijdens onze wandeling worden we meermaals aangesproken. Een gaaf en nieuw concept, vooral omdat bijna alle historische gebouwen in Essen zijn verdwenen. 

Alleen de Dom van Essen staat nog fier overeind. Maar we hebben pech, want vanwege de voorbereidingen voor een avondconcert is de kerk gesloten. Dus moeten we het doen met het naastgelegen museum: de Domschatz Essen.  

De geschiedenis van de Domkerk in Essen gaat terug tot de 8e eeuw. @Tuxyso (CC BY-SA 3.0) via WikiMedia Commons

Dit blijkt geen straf, want het museum toont prachtige religieuze voorwerpen en vertelt de geschiedenis van de kerk. In het jaar 845 werd er een kanunnikessenstift gesticht. De leden van deze stift, de zogenaamde stiftjuffers, waren vrouwen afkomstig uit de hoge adel. Zij bepaalden bijna duizend jaar lang de geschiedenis van de stad Essen. Door vele schenkingen werd het een van de rijkste en meest gerenommeerde orders van het Duitse Rijk en dat is te zien in het museum. We bewonderen prachtige liturgische voorwerpen, sculpturen, schilderijen en vele bijzondere reliekhouders, zelfs uit de tiende en elfde eeuw. 

Pronkstukken uit het Ruhrgebied

Ons volgende museum is van een heel andere orde, maar zeker niet minder indrukwekkend. Alleen al het nemen van de roltrap naar de ingang is een belevenis en eenmaal binnen in het Ruhr Museum lopen we via de oranje verlichte trap, die vloeibaar staal verbeeldt, naar de zaal van het heden. Er zijn veel foto’s en wat ons opvalt is de belangrijke en verbindende plaats die voetbal inneemt.  

De volgende verdieping is gewijd aan de tijd voor de industriële revolutie, want ook in het Ruhrgebied hebben verschillende volkeren hun sporen achtergelaten. Verder verdienen de ruimtes en oude installaties in de kolenwasserij onze aandacht, want ze zijn zoveel mogelijk intact gehouden. Pronkstukken hangen op zwartgeblakerde muren en staan tussen de verschillende machines. De bovenste verdieping geeft een beeld van het industriële tijdperk. Hier komen we de familie Krupp uit Essen natuurlijk ook weer tegen. De audiotour draait overuren en tegen sluitingstijd worden we vriendelijk verzocht het pand te verlaten.  

Op de fiets langs groene oases 

Het is maandag en dat betekent dat veel attracties dicht zijn, dus stappen we op de fiets en nemen de Fietsroute van de Industriecultuur. Vijftig jaar geleden was het hier nog een zee van rook, industriële spoorlijnen en fabrieken. Nu is het een zee van fietspaden, bomen en begroeide Halden. Deze steenbergen van mijnafval zijn nu veranderd in groene oases met soms interessante kunstwerken. Ons doel is de Tetraeder op de steenberg Halde Beckstraße in Bottrop. Na het beklimmen ervan via de bijna vierhonderd treden kunnen we het kunstwerk in de vorm van een driehoekige piramide bewonderen. De tweede trap hangt in stalen kabels en beweegt behoorlijk, aangezien het nogal waait. 

De tweede trap hangt in stalen kabels en beweegt behoorlijk aangezien het nogal waait

Boven lopen we op roosters en zien de diepte onder ons. Wat een uitzicht en het geheel schijnt ’s avonds nog spectaculairder te zijn, omdat het dan verlicht is. Ook ons bezoek aan de Halde Hoheward is spectaculair en dat komt vooral door de harde wind. Bijna boven durven we zelfs niet meer te fietsen, omdat we bang zijn van de berg af te waaien.  

Ovens, schnitzels en saamhorigheid in Zollverein 

En dan komt het toetje van deze reis, een rondleiding op Werelderfgoed Zollverein. In deze cokesfabriek werd de steenkool ontdaan van gas, waarna de cokes werd gebruikt voor de staalproductie. Er zijn 304 ovens van zes meter hoog en 45 centimeter breed. Na ongeveer 24 uur bij een temperatuur van 1.400 graden Celsius was de cokes klaar. Wat een werk en wat een hitte. Iedere tien minuten was er een oven klaar. Dat kon de buitenwereld zien aan de enorme stoomwolken als de cokes werd afgekoeld met water.  

Een rondleiding langs de oude ovens van Zollverein

We lopen boven over het voormalige vuldek waar volgens onze gids de werknemers schnitzels op de ovendeksels gaarden. De Zollverein sloot in 1993 na ongeveer dertig jaar dienst te hebben gedaan. We zien verhalen van oud-werknemers die bijna tot tranen toe geroerd zijn als ze vertellen over hun werk en de sluiting van de fabriek. Dan denken we nog even terug aan het Ruhr Museum, waar ook over grote saamhorigheid onder de arbeiders werd gesproken. We keren huiswaarts en zijn na al onze belevenissen het Ruhrgebied nog meer gaan waarderen. 

 

Tekst en foto’s: Agnes Jeurnink