Verrassend leuk: het Ruhrgebied

Als een schoolvakantie in zicht komt, zijn grootouders soms onmisbaar. “Wat denk je van een rondje Ruhrgebied met de kleinkinderen?”, roept mijn lief, wapperend met het boekje Route Industriekultur. Onze kleindochters (beiden 10) zijn er eerder al geweest, maar er is daar nog zo veel te bekijken. “Wat is chemie eigenlijk?”, willen ze weten. Wij vallen even stil en dan: onder bepaalde omstandigheden verandert de samenstelling van stoffen en dat noemen ze chemie. Ze knikken met grote ogen van onbegrip. Misschien dat ze het morgen te weten komen, op Chemiepark Marl.

Chemiepark Marl

Wij overnachten in Dorsten, dicht bij Marl, want de rondleiding per bus start om 11.00 uur en een uur eerder is de informatieruimte open. Dat chemie geheimzinnig is, blijkt door het fotoverbod tijdens de busrit. In 1938 startte de eerste fabriek en inmiddels zijn hier zo’n dertig fabrieken die grondstoffen produceren, zo leren wij. Zonder afval, want wat de een over heeft, gebruikt de ander. Het zijn grondstoffen voor coatings, voedingsingrediënten, vezels, cosmetica, pigmenten, medicijnen en nog veel meer.

Wij laten ons anderhalf uur over het terrein van 650 hectare rijden, door genummerde straten à la New York. Onze enthousiaste gids legt intussen alles duidelijk en goed verstaanbaar uit. “Het koolzuur wordt door Coca Cola afgenomen en dat tekent de hoge standaard van onze grondstoffen.” Als we verder rijden, wijst ze ons op een bos buizen en leidingen en verklaart: “De biodiesel die daar uitkomt, geeft als restproduct glycerine en zoals jullie weten, wordt die gebruikt voor onder andere cosmetica.” Wij knikken en ze vervolgt: “Een paar keer per jaar komt hier een rabbi om te controleren of de glycerine wel zuiver is, koosjer voor het gebruik in joodse producten.”

Overzicht Chemiepark Marl

We komen bij een wirwar aan pijpen, waar poeders worden geperst, die grote hoeveelheden water kunnen absorberen. Handig bij de productie van luiers. Verder rijden wij langs havens en kanalen, treinstations, honderden tankwagens, kolen- en gaselektriciteitscentrales en noem maar op. De gids haalt even haar neus op om duidelijk te maken dat de lucht hier nu heel schoon is. Dat was een tijd terug wel anders. Milieumaatregelen zijn een must.

Terug bij de camper

Weer terug bij de camper laten wij alles even bezinken. “Misschien ga ik wel in een laboratorium werken”, oppert Roos, maar Janne wil nu eindelijk naar het beloofde zwembad. Wij rijden naar het Solbad Vonderort in Oberhausen en genieten daar van een paar ontspannen uurtjes. Niet echt een speelparadijs: voor het buitenbad is het helaas te fris. Overnachten op camperplaats Kaisergarten in Oberhausen doe je jammer genoeg niet ver van de goederentreinen.

Movie Park Germany

De volgende dag heeft een simpel recept: Movie Park Germany in Bottrop. Ook dat is industrieel erfgoed, want dit pretpark is rond de voormalige filmindustrie en studio’s uitgegroeid tot wat het nu is. Onze eerste attractie, The Lost Temple, is voor oud en jong adembenemend: 3Dbrilletje op en je ondergaat een wilde tijdreis, belaagd door dino’s en ander gevaar. Ook de boottocht in attractie Alien Encounter, in een uitbarstende vulkaan, is origineel, met enge binnenscènes. Alle thrills zijn voor de meisjes een aaneengesloten gillende uitdaging: namen als Crazy Surfer en High Fall zeggen al genoeg.

Spektakel op niveau in het Movie Park

“Veel vetter dan in De Efteling”, stellen ze vast. Op de foto gaan met Ninja Turtle is reden tot veel giechelen. Ook de wat oudere jeugd hoeft zich hier niet te vervelen: er zijn bioscoopfilms en shows en voor je het weet is het sluitingstijd. Overnachten gaat prima op de rustige camperplaats van het park.

Freilichtmuseum in Hagen

De volgende dag wordt weliswaar regen beloofd, maar we gaan toch naar het LWL-Freilichtmuseum in Hagen. at ligt dit openluchtmuseum mooi in het glooiende landschap van het Mäckingerbachdal. De zestig vakwerkhuisjes met hun bedrijfjes vertellen de geschiedenis van het ambacht en de techniek uit de achttiende en negentiende eeuw. De nostalgische houten waterraderen, gevoed door een beek met stuwmeertjes in het 42 hectare grote dal, zorgen voor de aandrijving van diverse machines.

Alle huisjes die hier staan, zijn elders gered van de vooruitgang en hier weer opgebouwd. Zo heb je een smid die spijkers maakt, met een hamerwerk door waterradaandrijving. Die moest vroeger elke minuut een spijker maken, met werkdagen van twaalf uur. Er zijn papierfabrieken, bontwerkers, sigarenmaaksters, drukkerijen, een bakkerij, een touwslagerij, een houtzagerij, een bierbrouwerij, een boekbinderij en ga zo maar door.

Boekbinden

Bij de bedrijfjes wordt ons uitermate vriendelijk getoond hoe men vroeger werkte en de meisjes mogen dikwijls helpen. In het winkeltje willen ze winkeljuffrouw blijven spelen.

Winkeljuffrouw spelen

Janne merkt scherp op: “In veel werkplaatsjes staat een fles drank in een stiekem hoekje.” Bij navraag horen wij dat werklui hun werkdag met een flinke slok schnaps starten.

Wij hebben echt niet alles kunnen zien, reden om eens terug te komen. Inmiddels hoosregent het en wij rijden naar Hattingen, waar wij willen overnachten.

Umspannwerk Recklinghausen

Vanwege de nu constante regen zien we af van ons geplande bezoek aan de Henrichshütte Hattingen uit 1854, met de oudste hoogoven. Alternatief wordt het museum Umspannwerk Recklinghausen, waar de tienjarigen kennis kunnen maken met de natuurkundigen Alessandro Volta, André-Marie Ampère en James Watt. Het gebouw uit 1928 is architectonisch prachtig.

De toepassing van elektriciteit, de zogenaamde tweede industriële revolutie vanaf 1880, wordt hier op diverse manieren getoond: van paardenkracht tot atoomtijdperk. Het start met de kennismaking met de verschillende manieren van opwekken van elektriciteit: onder andere met de stoommachine en de waterturbine. Een en ander is opgeleukt met een paar doe-dingen, zoals proefjes met elektrische schokjes, omhoog waaiend haar en met uitleg van hoe bliksembollen werken.

Leuke doe-dingen in het museum

Verder wordt duidelijk gemaakt hoe de stroom vanuit een centrale wordt verdeeld over fabrieken en huizen. Jammer dat de maquettes en uitlegschermen met windmolens en zonnepanelen niet klaar zijn, waardoor we de nabije toekomst missen. De verzameling oude elektrische huishoudelijke apparaten en bedrijfs- en kantoorapparaten geeft enkel ons een aha-gevoel. Op onze vraag aan de meiden wat ze het leukste vonden, luidt het antwoord eendrachtig: de kapsalon.

Oude elektrische apparatuur in kapsalon Umspannwerk

Daar waren ze niet weg te slaan, vanwege de nostalgische inrichting en de te gekke apparaten, soms marteltuigen gelijk. Was het niet zo dat wij ze enthousiast proberen te maken voor de techniek?

Met de conclusie dat het Ruhrgebied veel leuker is dan wij dachten, gaan we in de druilerige regen richting huis. De schoolvakantie zit er weer op.

Dit artikel verscheen in een andere vorm in Kampeerauto nr. 8 2015.