Industriecultuur - Nieuw vuur in het Ruhrgebied

Eens was het Ruhrgebied een van Europa’s belangrijkste industriegebieden en de crisis in de zeventiger jaren sloeg dan ook genadeloos toe. Enorme industriecomplexen stonden leeg en sommige daarvan staan er nog altijd. Er is voor gekozen niet alle vrijgekomen terreinen in ontwikkeling te brengen, maar gewoon aan de natuur over te laten, zoals Landschapspark Duisburg-Noord, mijncomplex Zeche Zollverein in Essen en voormalig staalcomplex Phoenix. Verder zijn afgeschreven Hütten vervangen door zwembaden, musea, pretparken en – heel belangrijk – groene natuur. Dit alles maakt het Ruhrgebied divers en interessant. We willen onze 10-jarige kleinzoon Wout en zijn vriend Olivier graag laten zien wat die industrie daar nou inhield. Daarvoor hebben we wat leuke dingen opgepikt uit de Route der Industriekultur, die we met de aangeschafte Ruhrtopcards willen bezoeken. Op ons voorstel reageren de jongens enthousiast: ze willen wetenschappers worden en moeten álles weten. Stripboeken en films over Asterix en Obelix kennen ze ook en dat komt goed uit, want Xanten ligt aan het begin van onze route en daar is het fascinerende Archeologisch Park Xanten over de Romeinse tijd. Het boeit de jongens, vooral de wapenuitrustingen, maar ook de hoge tempel en de arena met denkbeeldige gevechten tussen wilde dieren en gladiatoren.

Wijsneusjes

De volgende dag staat het LWL-Freilichtmuseum Hagen op de rol, met zestig historische vakwerkhuizen en inpandige bedrijfjes op waterkracht. Door het gebied slingert een riviertje, dat de verschillende waterraderen aandrijft. Er wordt gesmeed, gebakken, gedrukt, gebrouwd, geplet en nog meer en bijna alles op waterkracht of stoom. Daar komen de jongens ogen en oren tekort en ze willen alles weten: waarom doen wij nu zo weinig met waterkracht?, vragen de wijsneusjes zich af en opa krijgt het druk. Ze vergeten hun meest uitdagende computerspellen als ze zien hoe touw van hennep wordt geslagen of papier uit een papje wordt geschept. Sigaren rollen is ook iets onbekends en het smeden van een spijker een ambacht. Met rode wangen rijden ze tachtig kilometer mee door het mooie heuvelachtige Sauerland naar de bezoekersmijn in Ramsbeck, waar wij op de parking overnachten. Daar staan kiepwagentjes en meer speelmateriaal.
Er ligt duizend jaar mijngeschiedenis in Ramsbeck en hoe het werk in de mijnen was, wordt in het museum uitgelegd. Bijna iedereen in deze regio was bezig met zink, lood en een beetje zilver.

Wout en Olivier kijken gretig rond, maar het zware materiaal dat nu dient als klimtoestellen, krijgt toch de meeste aandacht. Het allertofste is wel het mijntreintje,
twee kilometer de Dörnberg in en driehonderd meter unter Tage. Er is bijna een schoenlepel nodig om ons erin te proppen en zo rammelen we een pikzwart gat in. Als wij stoppen, horen we dat er nog zeven verdiepingen onder ons zijn en drie boven ons. De onderste gangen zijn nu gevuld met water. De jongens mogen de Nederlandstalige audioguide uitproberen, want de gids spreekt alleen Duits. Majestueus monument. De dag is nog lang en we rijden honderd kilometer naar de scheepslift Henrichenburg aan het Dortmund-Ems-Kanal. Dit majestueuze monument is in 1899 door Kaiser Wilhelm ingewijd. Het was nodig om de haven van Dortmund te kunnen bereiken, met een hoogteverschil van veertien meter. Het is een schitterend barok gebouwd overzetsysteem, waar zeventig jaar lang dagelijks ongeveer veertig schepen passeerden. Inmiddels ligt er in de directe omgeving een supermoderne scheepslift. Wout en Oliviersnappen het allemaal, maar die leuke speelgelegenheid aan de overkant is minstens zo leuk.

Twee uur klimmen

Uitgeslapen rijden we de volgende dag naar Zeche Zollverein in Essen, een mijn waar nog niet zo lang geleden twee tot drie kilometer unter Tage werd gezwoegd. Nu is het een van de indrukwekkendste industriële monumenten en Unesco-werelderfgoed. Dit was de grootste mijn ter wereld en gebouwd onder buitengewone architectuur, verwant aan Bauhaus. Wij glijden met een lange roltrap naar boven en bekijken grote foto’s van steenkoolzwarte mijnwerkers en van indrukwekkende vergezichten. Binnen volgen we het Denkmalpfad Zollverein, met gigantische tot stilstand gekomen machines en bovengrondse installaties van de nu gesloten mijn, die vol water staat. Er zijn meer expo’s, maar overal staat nicht berühren, bitte en dat valt niet mee voor kinderen. We gaan later mee met een rondleiding in de nabije cokesfabriek en dat procedé interesseert ze. Het is twee uur klimmen, terwijl wij de uitleg proberen te vertalen. Steenkolen worden hier in driehonderd ovens meer dan duizend graden verhit tot cokes, bestemd voor de hoogovens. Wij vinden dat Wout en Olivier een beloning verdienen en sluiten ons educatieve tochtje af met Movie Park Germany in Bottrop. Wauw, cool, vet, woopie: daar hebben ze duidelijk zin in en wij passen ons maar aan. De achtbanen en andere enge dingen proberen ze allemaal uit. Onderweg naar huis hebben we echt geen kind meer aan ze.

Camperlocaties

Camperplaats Xanten, Xanten - sitecode 6567
Camperplaats Marina Oberhausen, Oberhausen - sitecode 47895
Camping Hohensyburg, Dortmund - sitecode 53827
Parking Besucherbergwerk Ramsbeck, Ramsbeck - sitecode 77101
Camperplaats Zur Lohburg, Waltrop - sitecode 15264
Camperplaats Gesundheitspark Nienhausen, Gelsenkirchen - sitecode 11534

Gpx-bestanden

Download hier de gpx-bestanden van de route.

• Dag 1: Eindhoven tot camperplaats Xanten
• Dag 2: Xanten via Duisburg Nord, Gassometer tot camperplaats Oberhausen
• Dag 3a: Oberhausen tot camperplaats Wuppertal
• Dag 3b: Wuppertal tot camping Hohensyburg
• Dag 4: Hohensyburg via Hagen tot camperplaats Bergwerk Ramsbeck
• Dag 5: Ramsbeck via Heinrichenburg tot camperplaats Zur Lohburg
• Dag 6: Zur Lohburg via Zollverein tot camperplaats Niehausen
• Dag 7: Niehausen via Moviepark Bottrop tot Eindhoven

Meer informatie over het downloaden van gpx-bestanden staat hier.