Deense parel in de Oostzee: Bornholm

Op de kampeerbeurs in Leeuwarden zochten we inspiratie voor een nieuwe bestemming. Eerlijk gezegd hadden we van Bornholm alleen gehoord, geen idee waar het precies lag. Op de Caravana troffen we Steen Hansen, campingeigenaar in Aakirkeby op Bornholm. Het eiland bleek omvangrijker dan geschat, ruim honderd vierkante kilometer groter dan ons eigen grootste Waddeneiland. 

Foto: Stefan Asp

Door Steens enthousiasme kozen we voor de package-deal: veertien dagen verblijf, inclusief veerverbinding. Vanaf Sassnitz naar Rønne gaan dagelijks twee keer boten van de Bornholslinjen. Ook kun je vanaf Koge oversteken, zuidelijk van Kopenhagen. Handig, want dan rijd je eerst een ronde, tenminste als je meer van Denemarken wilt zien. 

Typisch Deens 

De tocht vanaf Sassnitz begint al met de vergezichten op de hoge krijtrotsen van Rügen, dat langzaam in de verte verdwijnt. De aankomst op Bornholm is in Rønne, een echte haven met stevige vissersboten. Vanaf het veer hebben we zicht op de Sanct Nicolai Kirke. Gelukkig geen hoogbouw, wel driehonderd rode houten huisjes die de Zweden na de Tweede Wereldoorlog hebben geschonken voor de wederopbouw.  

Vanaf de haven zijn alle vijf de grotere plaatsen en alle campings en camperplaatsen makkelijk bereikbaar. De wegen zijn voor campers van goede kwaliteit, ook voor grotere en langs de kust zijn grote parkeerplaatsen. De sfeer is typisch Deens, maar door de rotsachtige bodem voelt het toch anders. Al snel rijden we langs steile rotswanden, bossen, meren, watervallen en vissersplaatjes. 

Vanaf de camping in Aakirkeby zijn alle stadjes en de andere campings en camperplaatsen met de fiets binnen bereik. Omdat het overal zo rustig is en de ruim 230 kilometer fietspaden langs mooie stukken natuur gaan, kiezen wij vrijwel altijd voor de e-bike. We maken tochten door nauwe valleien en dichte naaldbossen. We zien steile rotsen en rotsformaties waar we soms alleen maar kunnen komen door een stuk te voet te gaan. De Nationale Fietsroute rondom Bornholm is 105 kilometer lang. 

Haringrokerijen 

Struiken met oranje duindoornbessen schitteren van het ene uiteinde van de kust tot het andere. Door de wisselende wind en zon krijgen de bessen een unieke kleur en ook een eigen smaak. De bessen worden verwerkt in allerlei lokale delicatessen, zoals sappen, marmelade en chocolade. Onderweg kunnen we bij elke boer of familie met een stukje grond bij het tuinhek fruit, groenten en in het seizoen heerlijk zoete aardbeien kopen. 

De honesty-box blijft op het eiland tot de avond gevuld. Het voelt overal veilig. Aan de westkust noordelijk van Rønne ligt het plaatsje Hasle, waar de markante witte schoorstenen van de oude haringrokerijhuisjes direct opvallen. 

Tien rokerijen op het eiland werken nog dagelijks. Goudgele haringen worden aan een lange pin gestoken en gerookt. Bij de afhaalbalie zijn ze nog warm. Bij slechter weer eet je binnen, maar wij verorberen ze buiten op een zitbank. Je kunt ze ook inclusief het traditionele roggebrood en uitjes meenemen naar de zandstranden van Allinge of Sandvig, die vlakbij liggen. 

Slecht weer is het overigens niet vaak, want Bornholm heeft een lang en warm groeiseizoen met veel daglicht, beschutte valleien en de meeste zonuren van Denemarken. De granieten bodem houdt de warmte langer vast.  

Natuurlijke producten 

Op de camping in Aakirkeby staan grote plantenbakken met de tuinkruiden van het seizoen. Het is het domein van Steens levenspartner Lizette; de kruiden zijn voor alle campinggasten vrij te gebruiken bij het bereiden van de maaltijd. De potten, pannen en gastoestellen staan even verderop in de volledig ingerichte keuken. Alle gasten kunnen daar koken, wat zeker fietsers en backpackers vaak doen. Chic eten kan even verderop.  

Diverse chef-koks die op het eiland zijn opgegroeid en ooit naar Kopenhagen vertrokken, komen langzamerhand weer terug. Vlak bij de camping is in een voormalige strandtent een vestiging van het veelgeroemde restaurant Kadeau Kopenhagen. Het veroverde een Michelinster. De koks werken met natuurlijke producten en volgen het ritme van de seizoenen. Rode aalbessen, spruitende prei, uien en eetbare rozen. De bessen dienen vaak ter decoratie.  

Vanuit Aakirkeby fietsen we naar de kustweg richting Nexø en verderop naar Svaneke. In dit vissersdorp staan prachtige huizen en oude vakwerkboerderijen. In de granieten haven legt nog wel een enkele beroepsvisser aan, maar we zien er vooral zeilers, die extra leven in het stadje brengen. Pal aan het water genieten we van een kop koffie met een cinnamon roll, een Deense variant van onze Zeeuwse bolus. 

Daarna is het tijd om te winkelen. Veel ambachtslieden en kunstenaars vestigden in het plaatsje hun atelier en in de steegjes wemelt het van kleding-, keramiek- en glaswinkels. Ook zien we glasblazers bij hun ovens werken met gloeiend hete bollen van gesmolten glas.  

Het kunstcentrum Svanekegaarden is gevestigd in een van de oude koopmansboerderijen. Het hele jaar valt er te genieten van een breed scala aan cultuur: theater, klassieke en jazzconcerten. In de beeldentuin staan sculpturen van bekende Deense beeldhouwers. Verderop kijken we uit op de zwarte, teerachtige heuvels langs de kust.  

Meer van opaal 

Foto: Stefan Asp

In de havenplaats Gudhjem gaan we met een boot naar het eilandje Christiansø, dat bomvol zit met broedvogels en grote populaties trekvogels die afkomen op de rust en het vele voedsel dat voorhanden is. Terug in Gudhjem lopen we met een paar goede wandelschoenen een pad langs de noordkust, deels over loopbruggen, langs de klippen die door het zonlicht steeds van kleur veranderen. 

Een beetje verder landinwaarts komen we bij een helder meer dat Opalsøen heet, ofwel meer van opaal. Je kunt er in helder water zwemmen en kletteren aan de granieten wanden, als je er ervaren in bent. 

Voor de historicus is het nabije kasteel Hammershus een mooie attractie. Het eeuwenoude bouwwerk is schilderachtig gelegen op een 74 meter hoge klif boven de zee.  

Bisonkeutels 

Langs de zuidkust blinken spierwitte stranden. Het zand is fijn, het werd vroeger dan ook gebruikt in zandlopers. Het strand van Dueodde bereiken we via een weg door de duinen. Ook kun je daar de camper parkeren. Het strand strekt zich enkele kilometers uit aan beide zijden van de zuidpunt van het eiland. 

In het midden van Bornholm ligt Almindingen met uitgestrekte dennenbossen, doorsneden met fietspaden. Tien jaar geleden is in dit gedeelte een kleine kudde Europese bisons uitgezet en tijdens ons verblijf komt het nieuws van de geboorte van een bisonkalfje. Wij gaan met de fiets naar de kraamkamer om het kalfje te spotten. Van lokale natuurliefhebbers krijgen we tips, zodat we de verse bisonkeutels kunnen detecteren. 

Na twee uur tevergeefs zoeken komen we teleurgesteld terug bij de fietsen. De aanliggende parkeerplaats staat vol wandelaars. De twee bisons met hun kalfje, die we zochten, staan twintig meter van onze fietsen, binnen het bereik van de camera. Het kalf poseert en de ouders grazen rustig door.