Bevrijdingsroute: van Normandië naar Groesbeek

D-day

Het begon in de vroege uren van die 6de juni: D-Day, oftewel Operatie Overlord. De voorbereidingen waren natuurlijk al heel lang bezig en voordat de tienduizenden soldaten op vijf Normandische stranden landden, waren er in het binnenland al parachutisten gedropt. En de Duitse verdedigingslinies waren verzwakt door bombardementen. Overlord werd in de maand daarna een immens en chaotisch, maar toch professioneel georganiseerd drama.

Voor tieners als Wout en Roos was het niet meer dan een spannende Netflix-serie, of een spectaculaire film over iets wat lang geleden gebeurde. Nu gaan ze erheen om te ervaren hoe de doordenderende en niet te stoppen karavaan van geallieerden uiteindelijk ook Nederland bevrijdde. Zware kost natuurlijk, al die veldslagen, belegeringen, doden en gewonden, de vernietiging, het verdriet. Maar ook de heldendaden
.
Cultureel erfgoed van Normandië
Gelukkig is Normandië met het culturele erfgoed en gastronomie veel meer dan D-Day alleen, en dat hoort ook aan de orde te komen bij zo’n campertour. Roos (15) heeft Saving Private Ryan gezien, maar niet helemaal afgekeken, vertelt ze onderweg naar kustplaats Ouistreham, bekend als Sword Beach, waar de Fransen en de Britten landden. “Die film begon al zó eng.” Wout (11) weet ook al iets over D-day.

Zo pratend bereiken wij de Pegasusbrug over het Kanaal van Caen. De brug moest in de nacht voor de invasie ongeschonden worden ingenomen, anders konden de geallieerden niet verder. In het nabije Musée Memorial Pegasus kom je er meer over te weten en is ook de originele brug nog te zien. De filmbeelden grijpen ons meteen bij de strot. Wat een heldenmoed, van die jonge mannen van de 6de Britse Luchtlandingsdivisie, toen in die pikdonkere nacht. Nog onder de indruk krijgen we even later te maken met een andere actuele werkelijkheid: we zien de ontruiming van een klein vluchtelingenkamp, met assistentie van zwaar bewapende gendarmerie. De aanblik van die jonge, wanhopige, maar ook intimiderende Afrikanen met maar één doel, Engeland, maakt onze tieners emotioneel. 

Langs de kust

Bij de camping aangekomen roept Wout blij ‘zwembad!’ en daar zakt de emotie al naar de tweede plaats. Even later fietsen wij naar Musée du Mur d’Atlantique le Bunker bij Sword Beach. Het Duitse commando over de batterijen die de kust verdedigden was met opzet tussen woonhuizen neergezet. Terugfietsend zien we hoe vrijwilligers de uit hun kamp verjaagde Afrikanen voorzien van nieuwe slaapzakken en tentjes. De kust naar het westen volgend naderen we het Juno Beach Center in Courseulles-sur-Mer en genieten intussen van prachtige vergezichten.

Langs de hele Liberation Route hangen om-niet-te-vergeten-posters met afbeeldingen en namen van omgekomen soldaten. Kunstmatige haven Juno Beach was het Canadese landingsstrand waar alleen al op 6 juni 359 man sneuvelden. Roos en Wout kijken ernstig rond, de vele digitale media in dit museum spreken hen wel aan. Het gaat vooral over de enorme impact van de betrokkenheid bij de Tweede Wereldoorlog op de Canadese samenleving. Zoveel jongens die omkwamen of met een trauma terugkeerden.

We rijden nu verder naar het westen, naar Gold Beach, het tweede Britse landingsstrand. Vanaf de panoramatafel in Arromanches zien we in de verte de restanten van de kunstmatige haven die de Engelsen in juni en juli 1944 bij deze vissersplaats aanlegden. In het Arromanches Museum 360 draait een twintig minuten durende HD-film op negen schermen die ronduit heftig is, met originele beelden van het strijdtoneel. We hebben even onze bedenkingen, maar zo te merken kan het effect op de jongeren ermee door. Meer informatie over de invasiestranden en de diverse musea staat op deze praktische Nederlandstalige site.

Strandzeilen

Dan zoeken we camping Les Bas Carreaux op, zónder zwembad, maar wat de twee nog niet weten, is dat wij via het Centre de Loisirs Nautiques d’Asnelles strandzeilen besproken hebben. De campingbazin schudt haar hoofd als ze onze fietsen ziet. Te gevaarlijk, dus gaan we in de camper naar het Centre. Na instructie mogen we bij laagwater anderhalf uur rondscheuren op zeilwagens, uitwaaierend over het brede strand vol plassen. Bochten nemen we op twee wielen, de pret is groot.

De volgende dag rijden we naar Le Batterie van Longues-sur-Mer, die Omaha Beach verdedigde. De enorme kanonnen hadden een groot bereik, ver de zee op, dus de Amerikaanse landing verliep hier niet vlotjes, maar het lukte wel. Het uitzicht is geweldig en ach, na 75 jaar mag Wout best in manputjes en op de lopen van de kanonnen klauteren.

Aangrijpend en groots 

De volgende dag rijden we naar Le Batterie van Longues-sur-Mer, die Omaha Beach verdedigde. De enorme kanonnen hadden een groot bereik, ver de zee op, dus de Amerikaanse landing verliep hier niet vlotjes, maar het lukte wel. Het uitzicht is geweldig en ach, na 75 jaar mag Wout best in manputjes en op de lopen van de kanonnen klauteren.

Later bezoeken wij de Amerikaanse begraafplaats in Colleville-sur-Mer, indrukwekkend, dat veld met bijna 10 duizend witmarmeren kruisen. Alles is hier aangrijpend en groots, je voelt je nietig. In het Overlord Museum kijkt Roos dromerig naar een wandgrote foto van een op de tank geklommen Parijs’ meisje dat een bevrijder omhelst. Wout wil graag een klikklak oftewel krekel, waarmee de geallieerden elkaar seinden. Dát hebben we geweten, gelukkig vergeet hij ‘m snel op de kindvriendelijke Camping Omaha Beach.

Uitgeslapen sturen we de camper de volgende dag naar het spectaculaire Pointe du Hoc in Circqueville-en-Bessin, een dertig meter hoge rotspunt die in zee steekt, waarop de Duitsers een sterk verdedigingswerk hadden gebouwd. Op D-Day waren de kanonnen er niet, ze waren naar het Oostfront overgebracht, maar dat wisten de Amerikanen niet. Met touwen en brandweerladders beklommen ze de rotspunt, van boven heftig bestookt door de Duitsers.

Tussen eind mei en half juni zijn er ieder jaar diverse festiviteiten rondom D-day, zoals D-day Festival in Sainte-Mère-Église.

Duizenden graven

Ook bezoeken wij nog de Duitse begraafplaats La Cambe met meer dan 21 duizend graven. Dit zijn zwarte kruisen en anders gevormd, maar ze ontroeren ons net zo. In Sainte-Mère-Eglise heb je de beroemde parachutist die aan de kerktoren hangt. Dit is natuurlijk een dummy, de soldaat die er echt hing werd na 1945 een mediahype. Nu rijden wij naar camping Utah Beach en de kinderen duiken direct het zwembad in. Een mooie camping – maar de volgende is de allermooiste tot nu toe, Le Cormoran. Ruimte, rust, horeca, zwembad én strand!

Vooraf hebben we een kayaktocht besproken, maar een vette tegenvaller is de aantrekkende wind. Kayakken langs scheepswrakken wordt helaas te link en de tocht wordt ingekort. De zee schuimt woest, maar is ondiep en met zwemvesten en dichtgeknepen billen trotseren we dapper de overrollende golven. Al met al een zeiknat, stoer en uitputtend avontuur. 

Naar België 

We gaan terug naar België, na een overnachting in Soissons, niet ver van Reims. Doel is het Bastogne War Museum, waar de drukte ons even overvalt. Het is een intrigerende tentoonstelling, fraai opgebouwd, waarbij je de headsets goed kunt gebruiken. In september 1944 – Parijs is al bevrijd, de geallieerde legers rukken onstuitbaar op – lijkt de oorlog zowat voorbij. Maar Market Garden loopt bij Arnhem in het honderd en dat geeft Hitler moed. Hij zendt Duitse tankdivisies met verse soldaten naar het westen om Antwerpen te heroveren. Zo komt het tot de Slag om de Ardennen, van 16 december 1944 tot 25 januari 1945, bij temperaturen van 15 graden onder nul. Bijna gaat het mis, tot vanuit het zuiden Amerikaanse versterking te hulp schiet. 

75 jaar bevrijding

Wij camperen verder naar het noorden, naar Groesbeek om meer te horen over operatie Market Garden. Bert Eikelenboom van Liberation Tour neemt ons vanaf camping De Hoge Hof mee in een militaire Jeep. We scheuren naar herkenningspunten waar hij gedreven over vertelt. Market Garden, de operatie die moet uitlopen op de verovering van de strategisch gelegen bruggen over de grote rivieren, wordt in september aanvankelijk een legendarisch fiasco met veel verliezen, vier maanden vertraging in de oorlog en de Hongerwinter in Noord-Nederland als gevolgg. 

In februari trekken de geallieerde legers onder barre omstandigheden uiteindelijk toch Duitsland in en begin mei moet het naziregime capituleren. De bevrijding is een feit, 75 jaar geleden. De volgende dag brengen wij Roos en Wout naar huis. Zij leerden op school al veel over de Tweede Wereldoorlog, maar wij hebben geprobeerd ze met onze rondreis de draagwijdte van de moeizame bevrijding in 1944-’45 te laten zien. “Wij zullen hier nog vaak aan denken”, krijgen we bij het afscheid te horen en daar doe je het voor. 

Even weg van D-day? Normandië is de bakermat van het impressionisme. In 2020 vindt de vierde editie van het Impressionisme Festival plaats. Ideeën voor diverse fiets- en wandeltochten in de regio staan op deze site.

Overnachten 

Camperplaats St. Valery-surSomme 1322
Camping Le Riva Bella, Ouistreham 22955
Camping Les Bas Carreaux, Tracy-sur-Mer 23018
Camping Omaha Beach, Vierville-sur-Mer 57203
Flower Camping Utah Beach, Sainte Marie-du-Mont 57794
Camping Le Cormoran, Sainte-Mère-Église 15818
Camperplaats Parking Memorial, Caen 22457
Camping Municipal du Mail, Soissons 13101
Camperplaats Houffalize 63646
Camping De Hoge Hof in Groesbeek www.dehogehof.com
De sitecodes verwijzen naar locaties op Campercontact.com

Handige websites

Strandzeilen: www.charavoile-asnelles.net
Kayakken: Camping Cormoran, www.camping-lecormoran.fr/nl
Normandië: www.normandie-tourisme.fr
Frankrijk: nl.france.fr

Download hier de gpx-routebestanden van de route.
> Aanrijroute deel 1 Den Bosch - St Valery dur Somme
> Aanrijroute deel 2 St Valery dur Somme - Ouistreham
> Dag 1: Ouistreham - Courseulles sur mer - Arromanches
> Dag 2: Arromanches - Longues sur Mer - Omaha - Vierville sur Mer
> Dag 3: Vierville sur Mer - Pointe du Hoc - Sainte Mere Eglise - Camping Utah Beach
> Dag 4: Utah Beach - Saint Vaast la Hougue - Cormoran
> Dag 5: Cormoran - Bayeux - Caen
> POI's Normandië
> Terugrijroute deel 1: Caen - Soissons
> Terugrijroute deel 2: Soissons - Bastogne - Houffalize
> Terugrijroute deel 3: Bastogne - Groesbeek

Meer informatie over het downloaden van gpx-routebestanden staat hier.