Inspirerende Achterhoek

Door Marja van Kampen (tekst en foto's)

In de dichtregel van Willem Sluiter Waer iemant duisent vreugden soek, mijn vreugt is in dees’ achter-hoek werd voor het eerst de naam Achterhoek gebruikt. Nu, drieënhalve eeuw later, zoeken wij die vreugden eens op. Dat gaat toch het beste zwervend met de camper door de natuur, met bezoekjes aan musea.

Aalten en Winterswijk

Toch een juweeltje

Het Achterhoekse landschap is met zijn dorpen, beekjes, landgoederen en boerderijen een paradijs om tot rust te komen. Intens genietend toeren wij naar het brinkdorp Aalten, waar het Nationaal Onderduikmuseum is. Wij hadden geen idee dat hier zoveel onderduikers waren, maar dat wordt pijnlijk duidelijk na een rondgang. Er leefden tijdens de Tweede Wereldoorlog in Aalten bijna twee keer zoveel onderduikers als inwoners. En dit was de enige plek in Europa waar pijpen, kammen, knopen van buffelhoorn werden gefabriceerd, tot 1976. Nu is alles van plastic, met als gevolg bergen plasticafval. Na een lunch in het beschermde dorpscentrum is het een wipje naar Villa Mondriaan in Winterswijk. Een fraai gerestaureerde bovenmeestersvilla, waar schilder Piet Mondriaan zijn jeugd doorbracht. Verwacht geen topstukken, het gaat hier om de persoon en werken uit de vroege periode. Zijn ontwikkeling van realisme tot kubisme wordt middels afbeeldingen van appelbomen getoond. In Den Haag hangen de echte bomenschilderijen. Toch een juweeltje, dit museum.

Groenlo

Griezelen in de kerker

We gaan naar het vestingstadje Groenlo, bekend om z’n bier, maar ook de plek van de grootse tweejaarlijkse re-act van de Slag om Grolle, waar vorig jaar minstens 30 duizend kijkers op afkwamen. Een kleurrijk schouwspel over de beslissende strijd in 1627. Wij fietsen vanuit de camperplaats naar het Stadsmuseum, waar bijna alles om die Tachtigjarige Oorlog draait en raken geïnspireerd door de enthousiast gegidste rondleiding. In de Achterhoek was alles nog kommer en kwel, terwijl Amsterdam de Gouden Eeuw vierde, leren wij. Tenslotte dalen wij af in de kerkers van rond 1600 onder het oude stadhuis. Vrijwilligers hebben die weer toegankelijk gemaakt. De verhalen over mensen die er toen gevangen zaten zijn benauwend en we bekijken een zoetelijk filmpje dat daarover is gemaakt. In de zomer is er in de Oude Calixtuskerk een multimediashow over deze Grolse geschiedenis en die belooft spectaculair te zijn. Wat een dag: heerlijk al die griezelige verhalen.

Zelhem

Die rijke stinkerds

Om Landgoed Het Zand bij Zelhem te bereiken, rijden we over mooie landelijke wegen, soms zelfs zandwegen. Maar dan overnacht je wel midden in 350 hectare natuur. Na een frisse ochtendwandeling rijden wij naar museum Smedekinck aan de Pluimersdijk, in een eeuwenoude stoere gerestaureerde boerderij met nog originele kamers, een keuken en een prachtige grote kruidentuin. In de deel staan veel huishoudelijke artikelen van 1900 tot 1960 en apart in De Schure staan complete winkelinrichtingen en werkplaatsen van vroeger opgesteld: van de slager, de veearts, de tandarts, de klompenmaker, de smid, de kruidenier en meer. Er zijn bijzondere vondsten te zien: muntjes vanaf 1322, gemorst collectiegeld, ontdekt onder een luchtige houten kerkvloer, voor de graven van de rijke stinkerds van weleer. Het is maar een greep uit de grote collectie, gekoesterd door 150 vrijwilligers, die hier allemaal een taak hebben. Een lieflijk museum, waar we warm onthaald worden. En we leren dat hier ’s avonds om negen uur de papklok nog wordt geluid.

Ruurlo en Gorssel

Bijna on-Nederlands

Wij gaan van hot naar her in het fraaie coulisselandschap. Vanaf de camperplaats in Ruurlo gaan we de twee MORE’s bewonderen, musea van modern realisme, in Ruurlo en Gorssel. Rondom MORE in Kasteel Ruurlo heerst veel drukte. Grondlegger van het museum is de gefortuneerde zakenman Hans Melchers, die ook jan met de pet wil laten genieten van hogere kunst. Hij kocht het verwaarloosde Kasteel Ruurlo, restaureerde het met een verbluffend resultaat. De collectie van Carel Willink en naaldkunstenares Fong Leng is ongekend en fraai zijn ook de ingelegde houten vloeren, een spiegeling van de plafonds. ‘s Middags gaan we naar Gorssel, waar in de nieuwbouw aan het voormalige gemeentehuis een prachtige modern realistische kunstverzameling te zien is, van onder anderen Wim Schuhmacher, Pyke Koch, Charley Toorop, werkelijk de haute cuisine der cultuur. Het schilderij De zilveren bruiloft van Carel Willink blijft op ons netvlies staan. We raken er hoteldebotel van, het is bijna on-Nederlands en dat allemaal in de Achterhoek.

Zutphen

Koepel me zeeschelpen

In het stadspaleis de Hof van Heeckeren aan ’t Gravenhof in Zutphen zetelen sinds 2017 het Stedelijk Museum en het Henriette Polakmuseum. De camperplaats aan de Houtwal ligt dichtbij. De entree met de met zeeschelpen bedekte koepel uit 1697, meegebracht door VOC-zeelui, is een eyecatcher. In de kelder liggen veel archeologische vondsten en zien we aan de mismaakte geraamtes dat de Vikingen hier woest en bot hebben huisgehouden. Een verdieping hoger krijg je een heldere kijk van de letterlijk rijke historie van deze Hanzestad. Nog hoger staat de mooie kunstnalatenschap van Henriette Polak-Schwarz, vermogend door de essencefabriek Polak & Schwarz. Zij was ook degene die het Rosa Spierhuis in Laren voor bejaarde kunstenaars heeft opgericht. Al met al een serieus chic museum, waar veel te bewonderen is. In het verderop gelegen historische patriciërshuis De Wildeman zit het Geelvinck Muziek Museum met een grote collectie historische piano's: een pareltje voor muziekliefhebbers. De tafelpiano van Marie Antoinette staat hier.

Doetinchem

Amsterdamse School

In Doetinchem, het centrum van de Achterhoek genoemd, is geen camperplaats, dus overnachten wij in het nabije bekoorlijke Doesburg. Vandaaruit is het een klein sprongetje naar het Stadsmuseum Doetinchem in het oude postkantoor van 1920, een in het oog springend gebouw in Amsterdamse Schoolstijl. Wij zien hier aan de hand van twee maquettes en veel afbeeldingen de ontwikkeling van de stad. Tragisch zijn de gevolgen van de bombardementen vlak voor de bevrijding in 1945, vooral door de snelle afbraak van veel gezichtsbepalende gebouwen en snelle herbouw. Jammer voor het aanzien van het centrum. De directeurswoning met de volledig ingerichte woonkamer in Art Decostijl is ook te huur voor vergaderingen of als trouwlocatie. Boven is er een schoolklasje uit 1920 en een foto-expositie van bekende Achterhoekers met elk een leus. Doetinchem wordt onze hekkensluiter, dit fijne rondje zwerven zit erop. Onze camperneus gaat weer huiswaarts en we geven Willem Sluiter helemaal gelijk: de Achterhoek geeft veel vreugden...

Achterhoek

De Achterhoek: 350 jaar

Museum Scheper in Eibergen wil dit jaar 350 jaar Achterhoek vieren: volgens overlevering sprak dominee Willem Sluiter in 1668 voor het eerst over ‘zijn Achterhoek’. Anderen geven Bernard Stegeman de eer, die schreef in de negentiende eeuw: ‘t Gif moar enen Achterhook, Den Gelderschen, den echten. De Achterhoek is een streek in de provincie Gelderland, met tot de negentiende eeuw veelal kleinschalige landbouw. De industrialisatie kwam op gang langs de Oude IJssel en in het oostelijke deel. Het coulisselandschap heeft een rijke schakering aan flora en er zijn ook veel kastelen, in Vorden zelfs acht. En een grote diversiteit aan musea. Het boekje Musea in de Achterhoek, van spannende geschiedenis tot modern realisme, is gratis verkrijgbaar bij de VVV’s.

Websites

www.aaltensemusea.nl
www.stadsmuseumgroenlo.nl
www.salehem.nl
www.museummore.nl
www.museazutphen.nl
www.geelvinck.nl
www.stadsmuseumdoetinchem.nl

Overnachten

Camperplaats Aalten, sitecode 14767
Camperplaats Groenlo, sitecode 101385
Camperplaats Zelhem, sitecode 10199
Camperplaats Ruurlo, sitecode 14808
Camperplaats Zutphen, sitecode 99
Camperplaats Doesburg, sitecode 18668
De sitecodes verwijzen naar locaties op Campercontact.com

Gpx-bestanden

Download hier de gpx-bestanden van de route.

Meer informatie over het downloaden van gpx-bestanden staat hier.