Dwars door Luxemburg: een trots en tevreden volk

Luxemburg met groothertog Henri als staatshoofd is een klein land binnen de Europese Unie, waarvan het een van de grondleggers is. Het heeft zijn sporen verdiend op het gebied van internationale samenwerking. Door de staalproductie en het bankwezen is Luxemburg daarbij uitgegroeid tot een van de welvarendste landen ter wereld, met een trotse en tevreden bevolking. Dat willen ze daar graag zo houden. Mir wëlle bleiwe wat mir sinn... Deze spreuk vinden we terug op een erker bij de plek waar vroeger twee Romeinse handelswegen elkaar kruisten. Het is het officieuze nationale motto en het zegt genoeg.

Na het passeren van de grens bij het Belgische dorp Gouvy rijden we richting Troisvierges. Het valt ons direct op dat Luxemburg er schoon en verzorgd uitziet. Het heuvelachtige landschap straalt vriendelijkheid uit. We overnachten in een bosrijke omgeving aan het riviertje de Woltz.  

Verwoeste huizen

Meer dan veertig burchten en kastelen zijn er in dit land. Ze allemaal bekijken is niet te doen, maar we hebben een ander idee. In het witte kasteel in Clervaux heb je namelijk het Maquettemuseum, waar er meer dan twintig te bewonderen zijn. Met onze Luxemburg Card, die door het hele land geldig is voor zo’n honderd musea en attracties, hebben we gratis toegang. Het Diorama Clervaux, een van de grootste ter wereld, heeft een schaal van 1 op 35. 

Bedenker Claude Joachim maakte een weergave van de Slag om de Ardennen, indrukwekkend en zeer gedetailleerd met verwoeste huizen en tanks in de straten van Clervaux rond het kasteel. In minuscule huizen worden gewonde soldaten verpleegd en een kerk heeft een doopvont en gebrandschilderde ramen. 

Het model van het Château Vianden ziet er imposant uit, reden genoeg om dit in het echt te gaan bekijken, zo’n dertig kilometer naar het zuidoosten. Dicht bij het centrum vinden we een plekje op het camperpark Vianden aan de rivier de Our op loopafstand van de stoeltjeslift die ons naar een hoogte van 440 meter brengt voor een prachtig uitzicht op stad en kasteel. We gaan niet met de stoeltjeslift terug, maar lopen een stuk naar beneden en komen bij het kasteel, dat nog altijd boven de rest van de stad uittorent. Het is een van de grootste en mooiste residenties van Luxemburg en was lang eigendom van het huis Oranje Nassau. In 1977 ging het over naar de Staat.

Van wol tot laken

Een audiotour voert ons langs meer dan twintig zalen en objecten, waardoor we een goede indruk krijgen van hoe mensen in de middeleeuwen leefden en waartoe ze bouwkundig in staat waren. We dalen verder af en komen in het centrum met restaurants en terrasjes. 

’s Avonds laten we ons in de sfeervolle herberg Beim Hunn culinair verwennen. Op weg naar Esch-sur-Sûre komen we bij een uitzichtpunt in gesprek met een inwoner van Wiltz. Alhoewel wij een redelijk woordje Frans, Duits en Engels spreken, kunnen we niets verstaan van het Luxemburgs, een afgeleide van een Duits dialect. We bieden de man een kopje koffie aan en vertellen hoe wij bezig zijn Luxemburg te ontdekken. Het lijkt hem geweldig om met een camper te reizen vanwege de vrijheid. Wij geven hem groot gelijk en laten vol trots ons huisje op wielen zien. 

Esch-sur-Sûre is vooral bekend vanwege de mooie skyline; de rivier de Sûre slingert zich eromheen. Natuurpark Haute-Sûre is vooral populair bij outdoorliefhebbers. Op het stuwmeer kun je een vaartochtje maken met een solarboot. Voor de opkomst van het toerisme leefde het dorp vooral van de lakenproductie. Wij brengen dan ook een bezoek aan lakenweverij Duch vum Séi, waar aan de hand van de originele machines het gehele proces van wol tot laken wordt uitgelegd. 

Claustrofobie 

We zijn wel toe aan een rustig dagje in de natuur en daarvoor zijn we op de goede plek. We staan vandaag namelijk op een camping in Consdorf, waar een bijzondere wandeling begint dwars door de regio Müllerthal. Dit gebied wordt ook wel Klein Zwitserland genoemd vanwege de zandsteenformaties en beekjes met watervallen. We hebben ons op deze avontuurlijke wandeling goed voorbereid. Behalve stevige wandelschoenen is het van belang een hoofdlamp mee te nemen. 

Na een pad met steile trappen komen we bij de eerste nauwe rotsspleten: Rittergang en Déiwepëtz. Daarna volgt de Kuelscheier, een honderd meter lange tunnel in de rotsen, waar het pikkedonker is. De spleten zijn zo smal dat we ons vanwege de rugzakken bijna niet kunnen omdraaien. Kortom, voor mensen met claustrofobie niet echt een aanrader. 

Eerlijk gezegd bekruipt ons ook wel een onbehaaglijk gevoel bij de gedachte dat er iemand vanaf de andere kant kan komen. Wat dan te doen? Gelukkig gebeurt dat niet, want het is erg stil in de omgeving. Dat is heel anders gesteld bij de waterval de Schiessentümpel, het meest gefotografeerde plekje van het Müllerthal. Door de aanhoudende droogte van de laatste tijd valt de hoeveelheid water hier tegen, temeer als je bedenkt dat dit de hoogste waterval van Luxemburg is. Eroverheen is een stenen brug gebouwd met een houten leuning, heel idyllisch. 

Natuurlijke beveiliging 

We hebben een paar dagen uitgetrokken voor de stad Luxemburg. Onze uitvalsbasis is camping Kockelscheuer aan de rand van de stad. Die ligt in het verlengde van een startbaan van de enige luchthaven van Luxemburg, wat bij een bepaalde windrichting de nodige herrie oplevert van laag overkomende vliegtuigen. Vanaf de camping is er een goede busverbinding met het centrum. Voor het hele land geldt trouwens dat reizen met bus, tram en trein gratis is. 

De stad heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld tot een van de sterkste vestingen ter wereld. Het begon eenvoudig met een verdedigingsmuur op de zogeheten Bockrots, maar in de loop der eeuwen legden de bewoners een tweede en derde omwalling aan. De rotsen langs het dal van de Alzette en de Pétrusse vormden aan de andere kant een natuurlijke beveiliging. De stad kreeg hierdoor de bijnaam ‘het Gibraltar van het Noorden’. 

Vanaf de Corniche, volgens de Luxemburgers het mooiste balkon van Europa, zijn de drie verdedigingsgordels goed te zien: de eerste bestond uit bastions, de tweede uit vijftien forten en de derde uit negen forten die waren uitgehouwen in de rotsen. Wat je niet direct ziet, zijn de kazematten, een 23 kilometer lang ondergronds gangenstelsel met bomvrije ruimten voor duizenden soldaten en paarden en met werkplaatsen voor artillerie en wapens. De kazematten zijn echter nooit gebruikt waarvoor ze bedoeld waren. 

Panoramalift

Om er meer over te weten te komen, gaan we op pad met stadsgids Jean-André Stammet, die ons meeneemt voor de Wenzel-route. We komen langs veel bijzondere gebouwen met ieder een eigen verhaal. De route kun je overigens ook zonder gids volgen, want met pictogrammen in het trottoir wordt deze duidelijk aangegeven. Wij zijn blij met de gids, want door zijn verhalen kunnen we ons een betere voorstelling maken van de stadshistorie.

Als we later door het centrum slenteren, komen we bij het groothertogelijk paleis. Er staan politiemensen op motoren te wachten en passanten blijven staan. Dat maakt nieuwsgierig. Na een tijdje gaan piepend en krakend de grote houten deuren open en verlaat groothertogin Maria Teresa per auto het paleis. We krijgen een paparazzi-achtig gevoel als ze ons vriendelijk toezwaait en we haar fotograferen. 

Verspreid over de stad zijn er liften die de boven- met de benedenstad verbinden. De mooiste is de panoramalift die ons naar een platform brengt met een overstek, rondom van glas. Het is gek dat je op een glazen bodem onwillekeurig voorzichtiger gaat lopen. Het uitzicht op de groene stad is magnifiek.

Landen zonder grenzen 

In Differdange bevindt zich een interessant wetenschapsmuseum, het Luxembourg Science Center. Hier zijn meer dan zeventig interactieve stations waar jong en oud allerlei experimenten kunnen doen. Je tilt met gemak een middenklasse personenauto op, speelt een partijtje tafelvoetbal tegen een robot dat je altijd verliest, en hoe ontstaat bliksem eigenlijk en kan een illusie je brein verstoren? Je komt het in dit center allemaal te weten. 

Op de scheiding van Luxemburg, Frankrijk en Duitsland ligt Schengen, een klein lieflijk dorp aan de Moezel, maar politiek gezien van enorme betekenis. Meerdere monumenten herinneren aan de ondertekening in 1985 aan boord van de M.S. Princesse Marie-Astrid van het akkoord om controles aan de binnengrenzen in 26 Europese landen af te schaffen. We bekijken in het Musée Européen aan de hand van documenten en foto’s hoe het verdrag tot stand kwam en wie er bij betrokken waren.  

De bronzen sterren met karakteristieke symbolen geven op de zuilen de verschillende Europese landen weer. Langs de Moezel staan ook nog twee stukken beton van de Berlijnse muur. 

Met het bezoek aan Schengen zijn we aan het eind gekomen van onze tocht van noord naar zuid door Luxemburg, dat we als een aantrekkelijk land hebben ervaren. Doordat het compact is, liggen de bezienswaardigheden dicht bij elkaar. We kunnen ons inderdaad voorstellen dat de Luxemburgers graag willen behouden wat ze hebben.