Op zoek naar de vikingen

Het startpunt Oslo voor onze reis noemt zich de Vikinghoofdstad. Nogal chauvinistisch, want Vikingen leefden immers ook in Zweden en Denemarken? Maar in het Historisch Museum in de Noorse hoofdstad bevindt zich wel de belangrijkste Vikingschat die ooit is gevonden: een verzameling van vele gouden sieraden en dito voorwerpen. Het is prachtig weer als we van de grote camperplaats Sjolyst bij een plezierbotenhaven aan het Oslofjord over een vrij liggend fietspad naar de binnenstad fietsen, een ritje van ongeveer vier kilometer.

De camperplaats in Oslo

De beheerder van de camperplaats heeft ons een plattegrond meegegeven, zodat we het museum gemakkelijk kunnen vinden. Het ligt vlak bij het koninklijk paleis. De geschiedenis van de Vikingen behoort tot het overzicht van negenduizend jaar Noorse geschiedenis. Een suppoost houdt nadrukkelijk een oogje in het zeil, als we met verbazing en vooral bewondering kijken naar de prachtig bewerkte sieraden en andere kunstvoorwerpen, die zo´n duizend jaar geleden door de Vikingen zijn vervaardigd. Halskettingen, gespen, broches, een kruis en een hondje, allemaal van goud en bewerkt met voorstellingen.

Vikingkunst

Vikingkunst

We moeten ons beeld van de Vikingen drastisch bijstellen. De ambachtslieden onder hen moeten een bewonderenswaardig geduld hebben gehad om deze rijkelijk versierde kunstvoorwerpen te kunnen vervaardigen. In het museum zijn overigens nog meer schatten uit een ver verleden te bewonderen, zoals overblijfselen van houten portalen en andere voorwerpen uit verdwenen staafkerken, ook met prachtig bewerkte met rituele voorstellingen. Omdat we toch in de buurt zijn, bezoeken we ook de Nationale Galerie, waar tot onze verrassing een aantal schilderijen van Hollandse meesters uit de zeventiende eeuw hangen. Maar voor Edvard Munch, misschien wel de bekendste Noorse schilder, is een prominente plaats ingeruimd. Zijn bekendste werk, De Schreeuw, hangt in het Munchmuseum.

Een dagje Vigeland- Aanleg, het park met de beroemde Monoliet en talrijke beelden van Gustav Vigeland, is ook voor ons een – weliswaar aangenaam – verplicht nummer in Oslo. Het entreekaartje van het Historisch Museum geeft ook toegang tot het Vikingskipshuset, waar maar liefst drie Vikingschepen zijn tentoongesteld, waarvan twee nog opvallend gaaf zijn.

Daarvoor moeten we naar het museumeiland Bygdøy, waar nog twee andere musea zijn gevestigd, die gewijd zijn aan beroemde zeevaarders. In het Kon-Tiki Museum staan de twee schepen van de beroemde Noor Thor Heyerdahl, die hiermee de Atlantische Oceaan overstak en het Poolschip Fram, waarmee de Noorse ontdekkingsreizigers de beide poolstreken bedwongen. Het museumeiland ligt relatief dicht bij de camperplaats.

Vikingschipmuseum

In het Vikingschipmuseum zijn de twee gave exemplaren genoemd naar hun vindplaatsen, twee grafheuvels in Gokstad bij het stadje Sandefjord en Oseberg bij Tønsberg, beide aan het Oslofjord. Het Osebergschip heeft een mooie krul op de voorsteven.

Vikingschip

Men veronderstelt dat hierin twee vrouwen van aanzien begraven zijn, omdat er onder andere een prachtig bewerkte slee en een wagen met rituele afbeeldingen in gevonden zijn. Zelfs de halster van een paard werd bewerkt. In het Gokstadschip zou een Vikingvorst zijn begraven. De doden kregen bij hun reis naar het dodenrijk voedsel en allerlei andere voorwerpen mee en ook hun paard ging mee in het graf.

Vikingfeest

We zijn nieuwsgierig geworden naar de plekken waar de Vikingschepen zijn gevonden en rijden naar Horten in de provincie Vestvold, zo’n honderd kilometer ten zuiden van Oslo. In Horten parkeren de camper op de camperplaats bij de haven en pakken de fiets voor een tocht langs de kust naar het Midgard Historisch Centrum, dat de vorm heeft van een Vikingschip. In het park eromheen liggen de oudste grafheuvels van de Vikingen. Tot onze verrassing is hier een groots Vikingfeest gaande. De honderden deelnemers hebben zich op z’n Vikings uitgedost en houden zich bezig met wat hun verre voorouders waarschijnlijk deden: gereedschappen, wapens en schoeisel maken, maar ook vechten.

Aan een pier ligt een nagebouwd Vikingscheepje. We voelen ons als vreemde eenden in de bijt tussen al die pseudo-Vikingen. Omdat we toch in de buurt zijn, fietsen we nog even verder naar het vakantiehuis van Munch aan het Asgårdstrand. Hier maakte hij z’n belangrijkste schilderijen.

Sandefjord

Op een halfuurtje wandelen van de camperplaats in de haven van Sandefjord ligt de plek waar het Gokstadschip is gevonden. Met keistenen is de vorm van het schip in de grond aangegeven. We verbeelden ons hoe de Vikingen het schip van hun overleden vorst met vereende krachten uit het fjord hiernaartoe hebben gesleept. Op hetzelfde veld ligt een tweede grafheuvel. Zou daarin nog een vorst begraven liggen? In het natuurgebied tussen Sandefjord en Larvik, waar ook een camperplaats is ingericht, ontdekken we nog enkele, bleekrood gekleurde rotstekeningen (helleristninger) die primitieve mensfiguurtjes uitbeelden. We weten het nu zeker: de Vikingen waren niet alleen wrede krijgers, maar hielden zich ook bezig met een geheel eigen cultuuruitingen.

Dit artikel verscheen in een andere vorm in Kampeerauto nr. 7 2015.